Beşincisini ve güçlendirmeyle alakalı son yazımız olan güçlendirme uygulamalarını anlattığımız yazı serimizde, önemine binaen üzerinde ısrarla durduğumuz güçlendirme uygulamaları; en az proje kadar hatta hazırlanan projeden daha önemli olmasıdır. Bu uygulamalar yapılırken illaki bir maliyet oluşturacaktır ama bu uygulamalarda maliyet kaygısı dördüncü, beşinci sırada gelmelidir. Bu uygulamalar, ticari eksende düşünülmeyecek kadarda önemlidir.
Dünyadaki inşaat firmaları sıralamasında Çinli müteahhitler 1. Sırada, Türk müteahhitler 2. Sırada, Amerikan menşeili müteahhitler 3. Sıradadır. Yani şunu belirtmek istiyorum bizlerin bilgi, becerileri ve uygulamada dünya klasmanında Amerika’yı bile geride bırakmışken kendi ülkemizdeki uygulamalarda sınıfta kalmamamız lazım gelir. İlk yazımda bir anekdot ile Mimar Sinan’a atıfta bulunuştuk; 400 sene ve daha fazla dayanacak mürekkeple kendisinden sonra gelecek olan Mimar Sinanlara bıraktığı not gibi… Ufuk sahibi olmak, idealleri olmak, işin hakkını vermek ve hakka riayet etmek, düsturlarını küçük menfaatler uğruna harcamamamız gerektiğini de bilmemiz lazım gelir.
Beş noktaya indirgediğimiz özette yapılması gereken, dikkat edilmez ise bütünü bozacak olan uygulamalar yapmamak için;
- Zemin kontrolü
Her bina bir zemine ihtiyaç duyduğundan binalarımızın zemin ilk kontrol etmemiz zeminin durumuna göre yapımız çıkmaktadır. Depremden dolayı yapılacak olan tadilatlarda da zemin ilk kontrol edilmesi gereken noktadır. Zemin oturması, zemin sıvılaşması, kumlaşma, yanal kayma vb. gibi sebeplerden dolayı zeminde ki bozulmalar belirlenmeli ve bu yönde bir çalışma yapılması gerekmektedir.
Bir bina eğer belirli bir yönde hasar almışsa; Örneğin on bir katlı binanın kuzey doğu köşesi yedinci katına kadar kolon, kiriş ve tabliyesinden hasar almışsa o binanın oturduğu zeminde kuzey doğu köşesinde zemininde iyileştirme yapılmadan binaya yapılacak olan tadilatlar baştan eksik yapılmış olur. Önce zemin ve temel kısmına müdahale edilmesi gerekir.
- Binanın aldığı hasarların tespitti
Zemin kontrolünden sonra binanın aldığı fiziki zararların tespiti uzman ekipler tarafından çıkartılmalı hasarı görünmeyen ama hasar almış olabilecek yerlerinde kontrolü uzman ekiplerin görüşü doğrultusunda kontrol ve tespiti yapılmalıdır.
- Binanın güçlendirmeye uygunluğu
Diğer önemli bir noktamız binamızın hâlihazırda ki fiziki yapısı ve ölçüm değerleri güçlendirmeye uygun olmalıdır. Örnek beton değeri ortalaması C12 değerinin altında olmaması gibi…
- Tadilat projesi
Bina hakkında uzman ekipler tarafından toplanan veriler doğrultusunda hazırlanacak olan proje alanında uzman mühendislerden oluşan bir ekip tarafından hazırlanması gerekmektedir. Toplanan verileri işleyeceğimiz programında önemli olduğunu belirtmeden geçemeyeceğim. Kullanılan programa tadilatını hazırlayacağımız binanın bütün verilerinin girilmesi gerekmektedir. Zira paket programların kendi sisteminden alacağı değerlerin binamızdaki değerlere uygun olması gerekmektedir. İleri seviyede statik çözümlerini yapabilen programlar kullanılmalıdır. Temelden başlayan bir projemiz varsa eğer toprak altında kalacak olan kısımların korunmasını içeren detaya sahip bir proje hazırlanmalıdır.
- Projenin uygulanması uzman uygulayıcı ekipler ve kontrol
En az yukarıda belirttiğimiz dört aşamanın toplamı kadar önemli olan bu nokta da projenin, hazırlanan projeye göre uygulanmasıdır. Sonuç olarak bu noktaya kadar geçirdiğimiz aşamalar binanın güçlendirilmesi için yapılan hazırlıklardı. Uygulama toplanan verilerin ışığında hazırlanan projenin hayat bulmasıdır. Bunun için işinde uzman teknik bir ekiple çalışılması gerekmektedir. Bu ekibin yaptığı uygulamaları denetleyecek, yine alanında uygulama ekibi kadar uzman bir başka ekipte yapılan uygulamaları denetleyip teslim alması gerekmektedir. Uygulama yapılırken nelere dikkat edeceğimizi önceki yazılarımızda detaylıca anlatmıştık. Bu detayların kontrolü yapılarak Betonarmede betonun, demirin ve filiz ekiminde kullanılan kimyasal dübelin standartlara ve projeye uygunluğuna çelik, CFRP olsun yapılan güçlendirmelerin hepsinde kullanılan malzemelerin Sismik C1 C2 onaylarına bakılmalıdır. Sismik onayı olan malzemeler kullanılmaz ise olası bir depremde uygulanan filizler, lamine edilen çelik aparatlar, taşıyıcı sistemimize zarar verir. Yapılan tadilatın her aşaması buna CFRP uygulamaları da dâhil (ASTM D7522 saha testi) uygulama testleri alınmalıdır.
Son olarak yapılan güçlendirmeler binamızın ömrünün uzatmak, kapasitesi korumak ve artırmak için yapılmaktadır, yapacağımız uygulamalar bunun içindir. Yanlış ve eksik malzemeler, uygulamalar ile binamızı ve geleceğimizi, kıymetli varlıklarımızı küçük menfaatler uğruna riske atmayalım.
Bir güçlendirme yapılacaksa asgari olarak bu beş madde üzerinden talep oluşturulmalıdır.
Yarınlarımızın daha güçlü ve mutlu olması dileğiyle…