Malatya’da “sabun bile yapamazlar” diyenlere inat 3 bilim adamı 16 aylık sürede, 10 bin deney ile 75 dakikada 75 kişinin antikor sonucunu veren test kiti geliştirdi.
Dünyayı etkisi altına alan Covid-19’a karşı bilim insanlarının çalışmaları aralıksız sürerken Malatya İnönü Üniversitesi Fizyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sedat Yıldız, Araştırma Görevlisi Faruk Dişli ve Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Cihat Uçar, “sabun bile yapamazlar” şeklindeki eleştirilere rağmen Covid-19 sürecinde antikor test kiti geliştirdi. Bilim insanları tarafından 10 bini aşkın deney yapılarak ortaya çıkarılan ve 75 dakikada, 75 kişinin antikor sonucunu veren ELİSA tabanlı yerli antikor test kiti; Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nde yüzde 95 üzerinde doğruluk oranıyla onay almayı başardı. Yerli ve benzer testlere göre maliyeti ucuz olan test kiti ilw elde edilen başarı ölçütleri, Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) kriterlerini de karşılama başarısı gösterdi. Malatya Teknopark’ın destekleriyle seri üretime geçilecek olan ve QuantiCOR adı verilen yerli antikor test kitinin yurt dışına pazarlanması da hedefleniyor.
“Test kitimiz yüzde 95 doğruluk kriteri sağladı”
Pandemi sürecine katkı sağlayabilmek için 16 aydır çalışarak, yüzde 95 onaylı antikorlu test kiti ürettiklerini ifade eden Prof. Dr. Sedat Yıldız, “Korona virüs salgını çıktığında biz de bu konuda ne yapabiliriz diye düşündük. ELİSA tekniğini bildiğimiz için antikorları ELİSA temelli tekniklerle ölçebiliriz diye düşündük ve bunu araştırmaya koyulduk. Yaklaşık 16 aylık süreç sonunda ELİSA antikor testini geliştirdik ve bunun Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Mikrobiyoloji referans Laboratuvar Başkanlığından da onayını aldık. Bu onay verilirken sıkı prosedürlerden geçiyor. Yüzde 95’in üzerinde geçerliliği olmayan test kitleri kabul edilmiyor. Bizim test kitimiz bu kriterleri sağladı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü de Dünya Sağlık Örgütü’nün kriterlerini uyguluyor. Bu kriterler aynı zamanda ABD’nin uyguladığı kriterlerle de uyumlu kriterler” şeklinde konuştu.
Seri üretime geçilecek
Antikor kitinin tamamen yerli olarak üretildiğini ve yasal prosedürlerden sonra seri üretime geçeceklerini belirten Prof. Dr. Sedat Yıldız, “Kitimiz az sayıda sıradan sarf malzemesi dışında yüzde yüz yerli. Adıyaman’da bulunan bir şirketle beraber çalışıyoruz. Ayrıca, projemiz İnönü Üniversitesi ve Adıyaman Üniversitesi’nin destekleriyle yürütülmekte” dedi.
“Sabun bile yapamazlar diyenler oldu”
Testi geliştirmeye başladıkları zaman sosyal medyada Sabun bile yapamazsın denildiğini ve yaklaşık 10 bin deney yaptıktan sonra doğru sonuca ulaştıklarını belirten Yıldız, “Bu testleri geliştirmeyle ilgili yorumlardan biri şu oldu. Baktığımızda hepimiz gülmüştük. “Sabun bile yapamaz bunlar’ diye yorum yazmışlar bizim fotoğrafın altına. Hepimiz gülümsedik çünkü kendi kullanımımız için sabun zaten yapıyorduk. Bu bize pozitif ivme oldu. Sonrasında sıkı çalışarak yaklaşık bir buçuk yıl her gün çalışarak tahminimize göre 10 bin deney yaparak bu işi başarıyla sonuçlandırmış olduk. Mutluyuz, 10 bin tane deney yaptık. Deneme yanılma çalışması yaptık. Bu 10 bin tane deneme yanılma çalışmasından sadece 100 tanesi olumlu sonuç verdi. 100 tanesinden de yaklaşık 10 tanesini kitimizde kullanabildik” şeklinde konuştu.
Test kitinin kaynağı sınırsız
Test kitini piyasaya sürmek için markalaşmanın önemli olduğunu ve İnönü Üniversite’si bünyesindeki Teknoparkla işbirliği yaptıklarını vurgulayan Yıldız, “Test kitimizin kaynağı sınırsız olduğu için bunu sadece yerli pazarlara değil, yurtdışı pazarlara da sunmak isteriz. Farklı firmalarla görüşüp sağlanabilir. Böyle bir ihtiyaç var. Test kitimizi piyasaya sürebilmek için, ticarilesmek gerekiyor. Bu anlamda Malatya Teknopark’ta bir şirket kurmamız gerekti. Bu şirketi kurduk, bu şirket vasıtasıyla piyasaya sunumunu sağlayacağız” dedi.
“Hedefimiz yerli ve milli üretime destek olmak”
Tek hedeflerini ülkenin ve milletin dışa bağımlılığını azaltmak ve yüksek katma değerli ürünler üretip ülkenin refahını arttırmak olduğunu ifade eden Teknopark Genel Müdürü Doç. Dr. Fatih Kocamaz, “Teknopark firmamız, firmamız bir akademisyen firması. Biz İnönü Üniversitesi’ndeki hocalarımızın firmalaşması için çok ciddi çalışmalar yapıyoruz. Firmamızın sahibi Sedat hocamız çok uzun süredir bu konularda büyük başarılar elde etmiş ve büyük tecrübe yapmış hocamızdı. Biz de ziyaretlerimizde kendisini şirket açma konusunda ikna etmiştik. Bugün firmamızın meyvesini aldık. Gururla bunu tüm Türkiye’ ye duyuruyoruz. İlk defa ELİSA tabanlı yerli ve milli Covid-19 antikor testini ürettik. Ticarileştirme aşamasına geçmek üzereyiz. Birkaç belgeyi tamamladıktan sonra firmamız ülkemizin ilk yerli ve milli antikor testini üretip satan firmamız olacak. Tek bir hedefimiz var ülkemiz ver milletimiz için dışa bağımlılığı azaltacak yüksek katma değerli bir ürünler üretip ülkemizin refahını arttırabilmek” şeklinde konuştu.