Merhaba, sevgili okurlar. Önceki yazılarımda EYT şartlarında 08.09.1999 öncesi sigortalı olma ve sigortalılık süresi konusunu ayrıntıları ile açıklamıştım. Bu yazımın konusu ise, EYT’de prim günü ya da hizmet süresi olacak.

Üçüncü Koşul: Belirli prim günü sayısı olma ya da hizmet süresini tamamlama

EYT’den yararlanabilmenin üçüncü koşulu, SSK sigortalıları açısından gerekli prim günü sayısını tamamlamaktır. Yazımda yalnızca EYT dönemi (08.09.1999 öncesi) için prim günü sayısı ele alacağım.

506 sayılı Kanunun 08.09.1999 tarihinde değiştirilmesinden önce sigortalıların emekli olabilmeleri için 5.000 prim günü olması gerekiyordu. Bu tarihte yapılan değişiklik ile prim günü şartı, sigortalının 23.06.2002 tarihindeki sigortalılık süresi baz alınarak 5.000-5.975 gün olarak kademeli olarak artırılmıştır. Ayrıca, yapılan bu değişiklik ile emeklilik yaşı da erkekler için 58, kadınlar için 56 olacak şekilde kademeli olarak belirlenmiştir. Benzer şekilde aynı tarihte Bağkur ve Emekli Sandığı sigortalıları için de kademeli olarak yaş şartı getirilmiştir. Halk arasında EYT düzenlemesi olarak bilinen kanun değişikliği ile işte bu yaş şartı kaldırılmıştır. Yapılan yeni düzenleme ile yaş şartı kaldırılmış olsa da prim günü/hizmet süresi şartında eskiye (örneğin SSK sigortalıları için 5.000 prim günü) dönülmemiştir.

SSK sigortalıları, 506 sayılı Kanunun Geçici 81. maddesinde belirtilen prim günü şartını yerine getirmelidir.

SSK sigortalıları, emekli olabilmek için, diğer şartların yanında 506 sayılı Kanunun Geçici 81. maddesinde düzenlenen 5.000-5.975 prim günü şartını yerine getirmiş olmalıdır. Sigortalılık başlangıç tarihine göre prim gün sayısı, erkek ve kadın sigortalılar için ayrı ayrı aşağıdaki tablolarda belirtilmiştir.

Bağkurdan emekli olacak kadınlar 20 tam yıl (7.200 Gün), erkekler ise 25 tam yıl (9.000 Gün) prim ödemelidir.

Bağkurdan emekli olabilmek için kadın sigortalıların 20 tam yıl prim ödemeleri, erkek sigortalıların ise 25 tam yıl prim ödemeleri gereklidir. Yani, kadınların 7.200, erkeklerin ise 9.000 günlerinin olması şarttır. Ayrıca kişinin, emekli olabilmesi için Bağkur prim borcu bulunmamalıdır.

Emekli Sandığından emekli olacak kadın memurlar 20 fiili hizmet yılını (7.200 Gün), erkek memurlar ise 25 fiili hizmet yılını (9.000 Gün) doldurmalıdır.

Emekli Sandığından emekli olabilmek için kadın memurların 20 fiili hizmet yılını, erkek memurların ise 25 fiili hizmet yılı doldurmaları gereklidir. Yani, kadın memurların 7.200, erkek memurların ise 9.000 günlerinin olması şarttır. 

Çıraklık veya meslek edindirme kursiyerliği sigortasına ait günler, prim günü hesabında dikkate alınmaz.

Emeklilikte malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi prim günleri dikkate alınmaktadır. Bu nedenle örneğin çıraklık veya kursiyerlik gibi kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışma günleri emeklilikte prim günü sayısına dahil edilmez. 

18 yaşın altındaki çalışmalar prim günü hesabına dahil edilir.

01.04.1981 sonrası sigortalı olanlar için 18 yaşından önceki süreler sigortalılık süresine eklenmez. Ancak, 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi çalışma süreleri prim günü hesabına dahil edilecektir.

Sigortalıların prim ödeme gün sayılarını; zorunlu, isteğe bağlı sigorta, ihya edilen, birleştirilen, yurt içi ve yurt dışı borçlanma süreleri ile devir sandıklarına tabi geçen hizmetlere ait gün sayıları ile maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçen hizmetlerin 1/4’ü, fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) ve başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalıların çalışmalarının 1/4’ü oluşturmaktadır.

Emeklilik hesabında fiili hizmet zammı süreleri prim ödeme gün sayılarına eklenir.

Fiili hizmet zammı, 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesinde belirtilen işlerde çalışan sigortalılar için her bir yıla karşılık 60, 90 veya 180 gün eklenmesidir. Yıpranma payı olarak bilenen bu uygulama ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalılara sağlanan bir kolaylıktır. Emeklilik hesabında prim ödeme gün sayısına, hak kazanılan fiili hizmet süresi zamları da eklenir.

Sürekli bakıma muhtaç engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılara ek prim günü verilmektedir.

Emeklilik hesabında, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılara, 2008 sonrası prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecektir. 

Borçlanma ile prim günü artırılabilir.

Sigortalılar, borçlanma hakkı bulunan süreleri borçlanarak prim günlerini artırabilirler. Örneğin erkek sigortalılar askerlik sürelerini, kadın sigortalılar ilk sigortalılık tarihinden sonra doğan çocukları için -3 çocuğa kadar- her bir çocuk için 2 yıl borçlanma yapabilirler. Böylece, prim ödeme gün sayısı eksik sigortalılara, bu günleri borçlanarak eksik prim günleri tamamlama hakkı tanınmıştır.

Hizmet tespit davasıyla prim günü artırılabilir.

Benzer şekilde, hizmet tespit davası, sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davası ve tarımsal tevkifat kesintisi nedeniyle hizmet kazanılarak prim günü artırılabilir. 

Bir sonraki yazımda EYT’de kıdem tazminatı ve sigorta teşviki konusunu ayrıntılı olarak anlatacağım.

Bundan sonraki yazılarımda, iş ve sosyal güvenlik hukuku ile ilgili sorularınızı da cevaplandıracağım. Sorularınızı, [email protected] adresine gönderebilirsiniz.